De gemeenteraad besloot in 2017 unaniem dat de gemeente De Ronde Venen in 2040 klimaatneutraal moet zijn. Om dat te bereiken moet er heel veel gebeuren, terwijl de gemeente maar beperkte mogelijkheden heeft. Het bouwen en isoleren van woningen is voornamelijk rijksbeleid, de regulering van het verkeer (elektrische auto’s!) ook. Voor de industrie en de landbouw kan de gemeente niet veel anders doen dan ze hun plaats toewijzen.
Maar machteloos is de gemeente niet. Een van de belangrijkste knoppen waar ze aan kan draaien, is de productie van duurzame energie. Precies dat waar energiecoöperatie Veenwind zich al jaren sterk voor maakt (deze zin schrappen bij plaatsing in DGVenen?). De gemeente kan al dan niet windmolens toestaan, kan alle (of geen) ruimte geven aan zonneparken, en zij kan al dan niet zonnepanelen weren uit beschermd dorpsgezicht.
Met de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur, onderzoeken wij aan de hand van drie vragen wat de partijen willen met de energieproductie.

Hoe belangrijk vindt de partij de productie van duurzame energie?
De vertrekkende gemeenteraad wil dat de gemeente in 2040 energieneutraal is, dat wil zeggen dat er evenveel energie wordt opgewekt als er wordt gebruikt (niet alleen voor elektriciteit, maar ook voor verwarming, transport en industrie). Dat is een vergaande ambitie. D66 en PvdA/GroenLinks houden daar stevig aan vast.
De VVD daarentegen vindt het besluit om in 2040 klimaatneutraal te worden, achteraf gezien te ver gaan, en wil de datum verschuiven naar 2050. Maar de meeste partijen hebben het al helemaal niet meer over ‘2040’ of over ‘klimaatneutraal’ worden.
Niet alleen de programmapunten maken veel duidelijk van de intenties van de partijen, ook het woordgebruik. D66 vindt dat ‘het voortbestaan van onze planeet’ op het spel staat, en dus ‘de toekomst van onze kinderen.’. PvdA/GL spreekt van een ‘klimaatcrisis’ waarvan ze de bestrijding wil ‘versnellen’ waar dat kan. En CU/SGP noemt de energietransitie ‘wellicht de grootste uitdaging’ op lange termijn.

CU/SGP vindt wel dat er een ‘een lokaal vormgegeven energiesysteem van volledig hernieuwbare energie’ moet komen, maar noemt geen jaartal.
Stukken minder urgent klinken VVD en CDA. Deze partijen vinden de energietransitie belangrijk, maar die moet wel ‘haalbaar en betaalbaar’ zijn. Klimaatmaatregelen worden alleen als kostenpost behandeld, niet als potentiële kostenverlagers. (Gek genoeg constateert de VVD ook dat de energietransitie tot lagere energiekosten voor de burger leidt, en dus juist helpt om de energierekening ‘betaalbaar’ te houden.)
Maar er zijn ook partijen die alleen maar schrille afkeurende tonen laten horen over de energietransitie. Ronde Venen Belang erkent dat het klimaat verandert, maar waarschuwt in dezelfde ademtocht tegen maatregelen: dat we ‘niet moeten doorslaan’ op de ‘postzegel’ die onze gemeente is.

De nieuwe partij InwonersCollectief vindt ‘milieu en energie de thema’s van nu en de toekomst’, en haalt er zelfs de Duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties bij. Maar de partij waarschuwt vooral voor een ‘te regelende overheid’. Concreter dan het aanstellen van een ‘duurzaamheidsvertegenwoordiger’ wordt de partij niet.
En de Seniorenpartij, die één zin aan ‘natuur, milieu en duurzaamheid’ wijdt, wil alleen maar ‘onderzoeken’ of duurzame energiebronnen ‘voor iedereen bereikbaar’ kunnen worden. Op dit vlak wil de Seniorenpartij, kort gezegd, niets.

Op welke manier kan duurzame energie worden opgewekt?
Windmolens zijn niet populair bij de partijen in De Ronde Venen, maar enkele partijen willen nog steeds proberen om ze gerealiseerd te krijgen. CU/SGP wil al in de komende raadsperiode met de buurgemeenten overleg over het plaatsen van windmolens langs bijvoorbeeld het Amsterdam-Rijnkanaal en de N201 (de weg Hilversum-Aalsmeer). D66 wil ‘op langere termijn’ dat de gemeenteraad terugkomt op zijn anti-windmolenbesluit. PvdA/GroenLinks kiest voor ‘energiebesparing, maximale benutting van zonnepanelen op daken en inzet van innovaties’, en als de doelen dan toch niet worden gehaald, moet er een ‘nieuwe afweging’ komen. ‘Waarbij we samen met inwoners de beste locaties en methoden willen kiezen’.
De VVD vindt ‘het opwekken van zonne-energie, isolatie van woningen en bedrijfspanden en het stimuleren van innovatieve technieken’ de ‘meest logische maatregelen’. Aan welke innovatieve technieken we dan moeten denken, staat er niet bij. Zon op dak heeft ‘de absolute voorkeur’, maar de partij pleit ook voor kernenergie, zonder een plek te noemen waar die centrales moeten komen. Op dat vlak is Ronde Venen Belang duidelijker: kernenergie, graag, liefst ook in de provincie Utrecht.
CU/SGP lijkt behoorlijk gefrustreerd door het anti-windmolenbesluit van de gemeenteraad. Met de mogelijkheden die de gemeenteraad nu nog open laat, halen we de doelen niet, stelt de partij, die daarom pleit voor ‘zonnevelden in combinatie met natuurontwikkeling en zon op water (Vinkeveense Plassen)’.

Welke alternatieven bieden partijen?
Bijna alle partijen willen woningen en gebouwen isoleren. Geweldig idee natuurlijk. De vraag is alleen of de gemeente daar veel invloed op kan uitoefenen. Veel geld voor subsidie (isoleren is duur) is er niet. De gemeente kan woningeigenaren van advies voorzien (zoals o.a. de VVD, D66 en PvdA/GL bepleiten), en doet dat ook wel, nu al. Niet zelf maar via Energieke Rondeveners.
Ronde Venen Belang heeft een zeer praktisch alternatief: ‘Aardgas blijven gebruiken’, wat neerkomt op niets doen, ‘totdat er andere alternatieven beschikbaar zijn’. Die alternatieven zijn er natuurlijk al lang, in de vorm van wind- en zonnestroom, maar die worden afgewezen of met veel achterdocht benaderd. RVB heeft nog iets gevonden wat geen pijn doet: de straatlantaarns doen overschakelen op LED. Dat wil InwonersCollectief ook. Dat is mooi, maar de gemeenteraad heeft twee jaar geleden al besloten dat dat moet gebeuren, en het is grotendeels al geregeld.
Het CDA wil over drie jaar 40% van de ‘geschikte’ daken belegd hebben met zonnepanelen. En verder zonneparken langs wegen, boven parkeerplaatsen en langs het spoor.
D66 en CU/SGP bepleiten een onderzoek naar de haalbaarheid van aardwarmte. D66 en PvdA/GL willen collectief zonnepanelen inkopen.

Maar geen van de partijen kan ook maar in de buurt komen van het afgesproken doel om in 2040 klimaatneutraal te worden, zonder gebruik te maken van windenergie en zonneparken.