De verkiezingsuitslag was spectaculair, vooral door de opkomst van Forum voor Democratie en JA21, partijen die niets moeten hebben van de energietransitie en liever kerncentrales zouden bestellen. En natuurlijk door de versnippering: 15 zetels gaan nu naar partijen met 3 zetels of minder.
Wat betekent dit voor het energiebeleid, en heeft het ook gevolgen voor de plannen voor de productie van duurzame stroom in De Ronde Venen? Voorlopig lijken de klimaatsceptische partijen PVV, FVD en JA21 buiten de vorming van de regering te staan. Premier Rutte vond wel dat JA21 ‘serieus’ zou moeten worden overwogen als coalitiedeelnemer, maar dat lijkt vooral een onderhandelingstruc. Ook de splinterpartijen (drie zetels of minder) zullen niet of nauwelijks bij de coalitievorming betrokken zijn. Bij elkaar hebben we het dan over 40 zetels die buitenspel staan.
In het te vormen kabinet zijn VVD en D66 onvermijdelijk, maar zij moeten worden aangevuld met een of enkele partijen: CDA, GroenLinks, PvdA, SP en/of CU. Dat betekent dat de nieuwe coalitie de zelfde kan zijn als de vorige. Of iets linkser. Wat natuurlijk wel een merkwaardige uitkomst zou zijn: de verkiezingsuitslag liet een ruk naar rechts zien, maar een coalitie zou zomaar linkser kunnen worden.
Voor de bewoners van De Ronde Venen is de kwestie van windmolens en zonneparken op land uiterst actueel. Maar de verkiezingsuitslag zal daarop niet direct invloed hebben. Het beleid wordt al uitgevoerd. Nederland is opgedeeld in regio’s, en elke regio is nu druk verwikkeld in het opstellen van plannen om de taakstellingen te halen. Zo maakt De Ronde Venen deel uit van energieregio U16, die de hele westelijke helft van de provincie Utrecht omvat.
Voor dat proces in de gemeente wordt het veel spannender wat de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 gaan brengen. Gemeenteraden en -besturen zullen nog een belangrijke rol spelen in het vaststellen van zoekgebieden, het aanwijzen van concrete plekken, en in het afgeven van vergunningen. Als ook de verkiezingen voor de gemeenteraden een ruk naar rechts oplevert, zou het beleid om duurzame stroom te produceren wel eens moeilijker kunnen worden.
Hoe spannend dat is, blijkt wel uit het besluit dat de gemeente Wijk bij Duurstede om geen windmolens binnen de gemeente te plaatsen. Wijk zit in de zelfde energieregio (U16) als De Ronde Venen. Kort na het besluit van Wijk besloot de hele U16, als enige energieregio in Nederland, zijn plannen niet op 1 juli af te ronden maar pas op 1 oktober, een besluit dat door het kabinet overigens niet wordt geaccepteerd.
Landelijk, en zeker Europees, lijkt de overtuiging steeds dieper dat er echt werk gemaakt moet worden van de belofte van duurzame energie. Maar gemeentes, en soms provincies, hebben meer de neiging hun oren te laten hangen naar de minderheid die fel tegen molens en zonnepanelen ageert. Vorige week nog meldde de provincie Noord-Brabant, bestuurd door een coalitie van VVD en FVD, zich plotseling als vrijwilliger om een kerncentrale te bouwen, daarbij gebruikmakend van een regel in het verkiezingsprogramma van het CDA: elke provincie zou een ‘icoonproject’ voor duurzame energie moeten aandragen.
Als ook de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar maart een ruk naar rechts opleveren, dan zou het wel eens heel moeizaam kunnen worden om de doelen voor de productie van duurzame stroom te halen.