Bizarre inspraakavond over klimaatplannen gemeente

Rond dertig mensen kwamen vorige week dinsdag bijeen in het gemeentehuis
van Mijdrecht om er te praten over plannen om de gemeente uiterlijk in 2050
klimaatneutraal te maken. Maar met dat plan waarover ze mochten inspreken
was wel iets heel raars aan de hand: het lag nagenoeg klaar, maar niemand
mocht het inzien. In insprekers mochten wel van alles zeggen, dat zou ook
allemaal “worden meegenomen”, maar het zou niets veranderen aan de inhoud
van het plan. De inspraak zou alleen een rol gaan spelen “in de discussie
achteraf”.
Hoe bizar wil je het hebben? Oud-Volkskrantjournalist Gerard Reijn,
woonachtig in De Ronde Venen en gespecialiseerd in o.a. energievraagstukken
en duurzaamheid, was één van de aanwezigen en verbaasde zich over de gang
van zaken.

“In plaats van een presentatie van de plannen, moesten de aanwezigen het doen
met een inleiding van Ivar Dorst, adviseur van de gemeente over duurzaamheid,”
aldus Reijn. “Dorst vertelde de aanwezigen dat het zogenoemde ‘Spoorboekje
Klimaatneutraal en Circulair De Ronde Venen’ pas openbaar gemaakt wordt, als het
college van B en W het heeft vastgesteld. Dat zou later deze maand moeten
gebeuren. We mochten wel van alles inbrengen, maar dat zou alleen een rol spelen
“in de discussie achteraf”, met name in de gemeenteraad.”

Adviseur Dorst zette wel een paar hoofdlijnen van het verder geheime document
uiteen. En die stemden velen van de aanwezigen ook al niet vrolijk. Reijn: “Zo
vertelde hij dat het rapport nauwelijks cijfers bevat. Er staat niet in wat het effect van
het beleid is dat tot nu toe gevoerd is. Wel verzekerde de heer Dorst dat windmolens
ook in de periode tot 2050 niet zullen worden toegestaan. Daarmee gaat de
gemeente weer een stap verder in het verbieden van windmolens. Tot nu toe zei het
college dat er “in deze raadsperiode” geen molens mochten komen.”

Vraag: Staan er wel klimaatdoelen in het plan?

“Het enige doel is het einddoel: De Ronde Venen klimaatneutraal in 2050,” vertelt
Gerard Reijn. “Volgens Dorst staan in het nieuwe Spoorboekje – vreemd genoeg –
geen tussendoelen. Algemeen wordt aangenomen dat een doel zo ver in de
toekomst helemaal niets in beweging zal brengen. Daarom worden altijd
tussendoelen gesteld. Maar dus niet in dit document, volgens Dorst. ‘Een politieke
beslissing’, zo klonk het bijna verontschuldigend.”

Nog zo’n ‘politieke beslissing’: het klimaatbeleid zal worden gevoerd op basis van
vrijwilligheid. Dat betekent op zijn minst een grote vertraging van de ontwikkeling.
Dorst legde het uit aan de hand van een voorbeeld: om klimaatneutraal te worden,
moet de gemeente van het aardgas af. Om in bestaande wijken van het gas af te
kunnen, moeten uiteindelijk de laatste gasgebruikers gedwongen kunnen worden
andere oplossingen dan aardgas te kiezen. Zonder dwang zal er altijd wel iemand
gas willen blijven gebruiken. De traagste wandelaar bepaalt dan het tempo.
‘In 2025 zal het college komen met een warmteplan’, zo zegde Dorst toe. Reijn:
“Maar dat is een verplichting die door het Rijk is opgelegd. En het laat zich denken
dat ook in dat plan vrijwilligheid een grote rol zal spelen.”

Waar B en W op bijna alle punten een afwachtende houding lijkt in te nemen, lijkt het
college op één punt juist opmerkelijk toeschietelijk. “Volgens Dorst zal in het
Spoorboekje nadrukkelijk staan dat De Ronde Venen de mogelijkheden voor een
kerncentrale in de gemeente openhoudt. ‘Het college zal de ontwikkelingen
nauwlettend volgen’, zei hij het. Dat is opvallend, want in 2021 schreef de gemeente
over kernenergie nog: ‘Voor verduurzaming van onze energievoorziening van 2040
speelt kernenergie geen rol, omdat het niet tijdig gerealiseerd kan worden’. Dat nee
tegen kernenergie uit 2021 kwam van dezelfde wethouder die ook nu nog
verantwoordelijk is voor het nieuwe beleid: Cees van Uden,” aldus Reijn.

Vraag: Een kerncentrale, serieus? We schieten hier al in de stress van een
windmolen.
Gerard Reijn: “Dorst had het over de ontwikkeling van (super)kleine kerncentrales, in
jargon SMR (small modular reactor). Veel mensen fantaseren over kerncentrales van
een maatje dat zo in een zeecontainer past. Een enkel werkend exemplaar bestaat
al, onder meer een mobiele elektriciteitscentrale op een Russisch schip. In het
Westen worden verscheidene types ontwikkeld, maar te koop zijn ze nog lang niet.
Zelfs de rijksoverheid denkt zulke kleine reactoren op zijn vroegst tegen 2040
gerealiseerd kunnen worden. Die optie van kernenergie lijkt dan ook weinig meer dan
een lege huls. De gemeente heeft overigens niets te zeggen over kernenergie; daar
gaat het Rijk over.”